“КЭБЭЭЙИ ФОЛЬКЛОРА” саҥа тахсыбыт кинигэ сүрэхтэниитэ
Бу бөдөҥ тэрээһин Мукучу нэһилиэгэр буолбута кэрэхсэбиллээх.
Улуустааҕы тэрийэр бөлөх (салайааччы Левин И.И., солбуйааччылар Сивцев А.С., Попова А. П.), Мукучу нэһилиэгин тэрийэр бөлөҕө (салайааччы Левин Н. И.) сир харатыттан саҕалаан ымпыгар-чымпыгар тиийэ тэринэн хас биирдии эппиэтинэстээх дьон айымньылаахтык үлэлээтэ:
Ыҥырыыны тарҕатар тэрилтэ: улуустааҕы культура салалтата
Улуус айар талааннаахтарын уус-уран оҥоһуктара, быыстапката: Терехова И.Н., “Дьоҕур кыһата”
Сценарийы бэлэмнээччилэр: Им И.Н., Обутова М.И., Спиридонова А.Н.
Буолар сири киэргэтии, баннер, ыҥырыы макетын оҥоруу: Охлопков С.И., Иванов Д.К.
Регистрациялааччылар: Дайан СК специалистара
Арчыһыт: В. И. Кондакова- Айтыына
“Кэбээйибин туойабын” дьүһүйүүнү туруорааччылар: Сайылыктааҕы кэрэ эйгэ оскуолатын педагогтара
Кырса Сөдүөт “Биэ уола Бэйбэлдьин тулаайах” олоҥхоттон быһа тардыыны туруорааччылар: С.И.Васильев аатынан Мастаахтааҕы норуот айымньытын дьиэтэ, Н. П. Егоров аатынан Мастаах орто оскуолата, кэрэ эйгэ оскуолата.
Аска эппиэтинэстээх тэрилтэлэр: улуустааҕы культура салалтата (Левина С. С.), Танара орто оскуолата (Гоголева А. И.)
Уопсай тэрээһин модератордара: Обутова М.И., Им И.Н., Спиридонова А. Н.
Программаны таҥааччылар, тарҕатааччылар: улуустааҕы культура салалтата
Тэрээһини ыытааччылар: Им И. Н., Оконешникова С.В.
Туттуллар матырыйааллар, тэриллэр: «Кэбээйи фольклора» кинигэ таһа ойуулаах баннер. Фотоаппарат. Видео. Россия, СӨ, Кэбээйи улууһун, Мукучу нэһилиэгин өрөгөй ырыалара. Музыкальнай аппаратура. Бочуоттаах ыалдьыттарга анааллаах остуол. Ыытааччылар олорор төгүрүк остуоллара. Атрибутикалар. Фольклорнай ис хоһоонноох, матыыптаах ырыалар. Улуус айар талааннаахтарын уус-уран оҥоһуктара, быыстапката. Электроннай слайдалар. Видеолар. «Бүдүрүйбэт сүһүөхтээх Мүлдьү Бөҕө» олоҥхото 2012 сыллаахха «Саха боотурдара» сиэрийэ XXI туома. “Кэбээйи фольклора” кинигэ.
Бочуоттаах ыалдьыттар, научнай таһаарыы ааптардара:
1. Анисимов Руслан Николаевич - Олоҥхону чинчийэр институт дириэктэрэ, СӨ култууратын туйгуна.
2. Сатанар Марианна Тимофеевна - филологическай наука кандидата, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Олоҥхону научнай-чинчийэр институтун научнай үлэһитэ
3. Львова Сахая Даниловна - М.К. Аммосов аатынан ХИФУ олоҥхону научнай-чинчийэр институтун научнай үлэһитэ, олоҥхо салаатын сэбиэдиссэйэ
Нэһилиэктэргэ кинигэни бэлэхтээһин: улуус тэрийэр бөлөҕө
Нэһилиэктэри уус-ураннык хоһуйуу (визитка): нэһилиэктэр делегациялара
Фольклорнай нүөмэрдэр: нэһилиэктэр делегациялара
Өбүгэ астара: нэһилиэктэр делегациялара
Таҥастар: национальнай таҥастар
Автордарга махтал суруктар, өйдөбүнньүк бэлэхтэр: нэһилиэктэр делегациялара
Аппаратураҕа эппиэтинэстээх: Сидоров Е. С.
Антрактары тэрийии: Мукучутааҕы тэрийэр бөлөх
Сэкэрэтээрдэр: Ноговицына Туяра Васильевна (Чагда), Герасимова Криста Дмитриевна (Мастаах)
Ох курдук оҥостон сэтинньи 28 күнүгэр “Дайан” сынньалаҥ киинигэр сарсыардаттан киэһээҥи диэри биир тыынынан ыытылынна.
10.00.-10.30., регистрациялааһын.
10.00.-16.00 - Кэбээйи улууһун айар талааннаахтарын уус-уран оҥоһуктарын быыстапката.
10.30.-10.45. Норуот уус-уран айымньытын туһунан ис хоһоонноох алгыс сиэрин-туомун В.И. Кондакова - Айтыына толордо, туойда.
10.45-10.55. Сценаҕа баннер таһыгар уопсай хаартыскаҕа түстүбүт.
Фольклорнай ис хоһоонноох, матыыптаах ырыалар доҕуһуоллаах экспедиция хаамыытын арыйар видеолар көстө турдулар.
10.55.-11.00. Россия, СӨ, Кэбээйи улууһун, Мукучу нэһилиэгин өрөгөй ырыаларын бары сүһүөхпүтүгэр туран ыллаатыбыт.
СҮРҮН ТҮҺҮМЭХ
11.00.-11.15. “Кэбээйибин туойабын” фольклорнай дьүһүйүүнү Сайылыктааҕы кэрэ эйгэ оскуолатын педагогтара, СӨ култууратын туйгуна Борисова А. П., СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Самсонова В. И. бэлэмнээтилэр.
- Сценарийы суруйда, олоҥхону, оһуохайы, тойугу СӨ култууратын туйгуна Кычкина А. Г. бэлэмнээтэ.
- Кырыымпаҕа Абрамов Т. И. эрчийдэ.
- Фоновай музыка (кырыымпа, хомус, табык, дьаҕа) (Протопопов Н. Н.)
- Сир-дойду айыллыыта (олоҥхоттон быһа тардыы)
-Тойук - Белолюбская С.Т., Кычкина А.Г.
- Хомуска попурри “Талбаана” фольклорнай бөлөх (сал. Борисова А.П.)
- Норуот ырыатын “Талбаана” фольклорнай бөлөх (сал. Филиппова М.В.)
- Таҥалай ырыата - Белолюбская С.Т.
- Оһуохай - С.Белолюбская, С. Волков
- Һээдьэ - “Сайдыына” үҥкүү бөлөҕө уонна Танара орто оскуолатын 3 кылааһын үөрэнээччилэрэ (сал. СӨ култууратын туйгуна Иванова Е.И.)
11.15.-11.30. Тэрээһин сыала-соруга этилиннэ. Аан тылы астылар: “Кэбээйи улууһа/оройуона” муниципальнай тэриллии баһылыгын бастакы солбуйааччыта Сивцев Александр Сидорович. (нэһилиэктэр дьаһалталарыгар өйдөбүнньүк экземплярдары, институкка махтал суруктары, өйдөбүнньүк экземплярдары, бэлэхтэри туттарыы түһүмэҕэ) уонна “Мукучу нэһилиэгэ” муниципальнай тэриллии баһылыга Левин Николай Иванович. (ааптардарга бэлэхтэри туттарда).
11.30.-11.40. Библиотекардар түһүмэхтэригэр кинигэ ис тутулун билиһиннэрдилэр.
“Кэбээйи улууһун фольклорун үйэтитии” диэн аан тылы улууспут баһылыга Левин Иван Иванович суруйбут. Арассыйа омуктарын төрүт айылгы баайдарын уонна Кэбээйибит улууһа 85 сылыгар ананар. Кэлэр көлүөнэ ыччаппыт ааспыт сыллар үтүө дьоннорун туһунан элбэҕи билэригэр, кинилэри холобур оҥостотугар, киэн туттан төрөөбүт дойдутугар бэриниилээх, сиэрдээх-майгылаах буоларыгар кинигэ туһуланар.
Киирии тылы филологическай наука кандидата, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Олоҥхо научнай-чинчийэр институтун научнай үлэһитэ Сатанар Марианна Тимофеевна бэрт интэриэһинэй бэлиэтээһиннэри ыйан туран суруйбута кэрэхсэбиллээх.
Кэбээйи фольклорун хомуйуу уонна үйэтитии үлэтэ Тылы уонна култуураны чинчийэр научнай институт үлэһиттэрин С. И. Болону уонна А.А. Саввины кытта ыкса ситимнээх. 1938-1939 сылларга кинилэр Бүлүү бөлөх улуустарынан тэриллибит фольклорнай экспедиция чэрчитинэн кэбээйилэр уус-уран айымньыбытын үөрэппиттэр. Сонун арыйыылар тосхойбуттар.
2008 сыллаахха Россия наукаларын академиятын Сибиирдээҕи салаатын Гуманитарнай чинчийии уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар проблемаларын института Кэбээйигэ комплекснай фольклорнай экспедицияны тэрийэн үлэлээбитэ. Е.Н. Протодьяконова, Е.И. Избекова, И.Н. Жараев барыта улуус 7 нэһилиэктэринэн сылдьан, 21 информанныын атах тэпсэн олорон сиһилии кэпсэтэн, сэһэннэрин-сэппэннэрин, ырыаларын-тойуктарын хомуйбуттара. Үлэ сүрүн сыала Кэбээйи улууһугар олорон ааспыт олоҥхоһуттар тустарынан. Экспедиция биир бэлиэ түмүгэ I Лүүчүн нэһилиэгин биллэр олоҥхоһута Николаев Иван Афанасьевич-Куоҕас Уйбаан «Бүдүрүйбэт сүһүөхтээх Мүлдьү Бөҕө» олоҥхото 2012 сыллаахха «Саха боотурдара» сиэрийэ XXI туомунан бэчээттэнэн тахсыбыта буолар. (кинигэни көрдөрөр). Россияҕа Литература сылыгар анаан кинигэ сүрэхтэниитэ бу түһүлгэһэ тэриллибитэ.
2022 сыллаахха Кэбээйи улууһа төрүттэммитэ 85 бэлиэ сылыгар Кэбээйи улууһун дьаһалтатын көҕүлээһининэн уонна биллэр общественник С.Н. Сыромятникова көмөтүнэн, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Олоҥхону чинчийэр научнай института фольклорнай экспедицияны тэрийэн ыыппыта. Үлэҕитин биһиги Мукучубут сириттэн кулун тутар 3 күнүттэн саҕалаабыккыт. Экспедиция сүрүн соруга фольклор айымньыларын хомуйуу уонна салгыы кини үгэстэрин, аныгы туругун, уратытын чинчийэн үөрэтии буолла. Экспедиция кыттыылаахтара, бырайыак автордара Сатанар Марианна Тимофеевна, Львова Сахая Даниловна, Герасимова Лилия Николаевна, Борисова Анастасия Анатольевна, Габышев Валерий Николаевич икки түһүмэҕинэн барыта 13 нэһилиэнньэлээх пууннары хабан, биир ый кэриҥэ сылдьаннар 75 информанныын үлэлээбиттэрэ. Хомуллубут полевой матырыйааллар кинигэ сүрүн төрдүнэн буоллулар. Сүрүннээн бэчээккэ тахса илик матырыйааллар киирбиттэр. Семен Новгородов аатынан “Айар” кинигэ кыһатыгар күн сирин көрбүтэ. 760 сирэйдээх, 260 экземплярдаах. Халыҥ тастаах. Кинигэ чинчийээччилэргэ, кэрэхсээччилэргэ, уһуйааччыларга, устудьуоннарга уонна ааҕааччы киэҥ араҥатыгар туһуланар.
Кинигэ үс түһүмэхтээх
«КЭБЭЭЙИ ОЛОҤХОТО» диэн бастакы түһүмэххэ «Биэ уола Бэйбэльдьийэ Тулаайах» олоҥхо тиэкиһэ киирбит. Тыллары быһаарыы. Персонажтар ааттарын ыйынньыга. Сир-дойду аатын ыйынньыга. Олоҥхо кылгас ис хоһооно.
Кинигэ иккис түһүмэҕэ II. ҮҺҮЙЭЭННЭР УОННА АНЫГЫ НОМОХТОР диэн ааттаммыт. Өбүгэлэр, уустар, нэһилиэктэр. Сир-дойду ааттара. Ойууттар, удаҕаттар. Эмчиттэр, отоһуттар, эмтиир ньымалар. Бөҕөлөр, быһыйдар. Ураты дьоҕурдаах, сатабыллаах дьон. Итэҕэл өйдөбүллэрин туһунан сэһэн-сэппэн. Дьиктилэр-дьиибэлэр.Уус тыллаахтар, ыллам ырыалаахтар.
Кинигэ үһүс түһүмэҕинэн III. ЛАМЫҤХА ЭБЭЭННЭРИН ФОЛЬКЛОРА диэн төбөлөөх. Сэбээн Күөл үһүйээннэрэ, номохторо, остуоруйалара, сир-дойдусиэрдэрэ-туомнара уонна музыканан фольклордара киирбиттэр. Үһүйээннэр уонна номохтор. Өбүгэлэр. Сир-дойду ааттара. Ураты дьоннор. Күүстээх бөҕөлөр, быһыйдар. Булт. Иччилэр. Остуоруйалар. Дьикти түбэлтэлэр. Сиэр-туом, үгэс. Ырыа-үҥкүү.
Комментарийдардаах. Ыйынньыктардаах. Кылгатыылардаах. Туһаныллыбыт литературалардаах.
11.40.-12.05. Ааптардар түһүмэхтэрэ. Научнай таһаарыы, бырайыак ааптардара, бочуоттаах ыалдьыттарбыт тылларын - өстөрүн иһиттибит. Анисимов Руслан Николаевич, Сатанар Марианна Тимофеевна, Львова Сахая санааларын үллэһиннилэр.
12.05.-12.35. - чаас аҥардаах антракт.
I. КЭБЭЭЙИ ОЛОҤХОТО
Тэрээһиммит хаамыыта киэҥ эйгэҕэ анаммыт научнай таһаарыы, кинигэ ис хоһоонунан тыктаран ыытылынна. Түһүмэхтэргэ сыһыаннаах нэһилиэк делегациялара уонна информаннара сырдаттылар, кэпсээтилэр.
12.35.-12.45. Олоҥхоһут Кырса Сөдүөт аймахтарын делегациятын (сал. Гаврильева У.П.) санааларын иһиттибит, туһааннаах дьоҥҥо махтал суруктарын, өйдөбүнньүктэрин туттардылар. Бииргэ үлэлиир киһибитигэр Ульяна Петровнаҕа уонна аймах-билэ дьонугар анааммыт Мукучу модельнай аатыттан кинигэ ойуулаах тиэмэтическэй торт бэлэх ууннубут.
12.45.-13.25. II Лүүчүн нэһилиэгэ Кырса Сөдүөт “Биэ уола Бэйбэлдьин тулаайах” олоҥхоттон түөрт көстүүлээх быһа тардыыны туруордулар.
1. 8 кыыс, 8 уол кыттыылаах сахалыы эҕэрдэ үҥкүү
2. Марина Комарова киирии тыла, тойук
3. Далбар Хотуннар алаадьынан күндүлээһин
4. Сээркээн Сэһэнньит кэпсээнэ
5. Олоҥхо арыллыыта
6. Бухатыырдар үҥкүүлэрэ
7. Саламалаах үҥкүү
8. Марина Комарова алгыс тыла
9. Түмүк. Ыытааччы Эдуард Захаров оруолларга оонньообут дьоннору билиһиннэриитэ.
Бу түһүмэх дьон, норуот биһирэбилин ылыан ылла. Сардана Жакипова маннык сырдаппытын билсиэххитин сөп: «Кэбээйи фольклора» кинигэ сүрэхтэниитин биһирэмиттэн сонуннар - Улус Медиа https://дабаан.рф/kebeeji-folklora-kinige-syrehteniitin-bihiremitten-sonunnar/
13.25.-13.55. – чаас аҥардаах антракт.
II. ҮҺҮЙЭЭННЭР УОННА АНЫГЫ НОМОХТОР
13.55.-14.05. - Мукучу информаннарын делегацияын Прокопьева В. Н. салайан ыытта.
14.05.-14.15. - Ньидьили нэһилиэгин делегациятын эдэр баһылык Седельников А.А. баһылаан-көһүлээн илдьэ сырытта. Олохтоох библиотекарь Ноговицына Т. В. маннык суруйар: “«Кэбээйи фольклора» кинигэ сүрэхтэниитигэр Чагдаттан делегация тиийэн кытынна: баһылык Айыл Александрович Седельников, номохтору, үһүйээннэри кэпсээбит Виктор, Афанасий Федоровтар, бибилэтиэкэр Туйаара Ноговицына, култуура дьиэтин дириэктэрэ Аина Михайлова, ыччат лидиэрэ Марина Иванова. Кинигэ сүрэхтэниитэ олус далааһыннаахтык ыытылынна. Норуот уус-уран оҥоһуктарыгар анаан Олоҥхо тиэмэтигэр, нэһилиэктэр талааннаах дьонун быыстапката үлэлээтэ. Манна биһиги маастардарбыт аас тэллэхтэрэ, дэйбиирдэрэ, сэлээппэлэрэ, сөрүөлэрэ көрдөрүүгэ туруорулуннулар. Мария Николаевна ат симэҕин толору кэмпилиэгин аҕалан, дьон-сэргэ сэҥээриитин ылыан ылла. «Уопсайынан Чагда маастардара кылынан-сиэлинэн оҥоһуктары баһылаабыттар», - диэн дьон санаатын эттэ. Афанасий Андросов олоҥхо композициятыгар оҥорбут мас оҥоһуктара эмиэ бааллар. Төрөөбүт улууспут фольклора түмүллэн тахсыбыт бастыҥ мааны кинигэтин сүрэхтэниитэ олус интэриэһинэйдик ааста, сылдьыбыт ыалдьыттар бары олус астынан-дуоһуйан тарҕастылар. Бу улахан тэрээһини тэрийбиттэргэ, "Кэбээйи фольклора" кинигэ автордарыгар (Олоҥхо институтун үлэһиттэригэр) барыларыгар махталбытын тиэрдэбит.
14.15.-14.25. - Кэбээйи нэһилиэгин делегациятын бэрэстэбиитэллэрэ суруйбут “Кэскиллээх кинигэ сүрэхтэниитэ” диэн ыстатыйатын манна ааҕыаххытын сөп: https://xn--80aaacn2d.xn--p1ai/keskilleeh-kinige-syrehteniite/
14.25.-14.35. - улууспут кииниттэн Сангаар бэрэстэбиитэлэ Спиридонова А.Н. тыл эттэ, мэрия ыыппыт илдьитин, бэлэҕин туттарда.
14.35.-14.40. - I Лүүчүн делегациятын бэрэстэбиитэлэ, Баҕадьа библиотекара Андреева Д. А. кэпсиир: “Былырыын кулун тутарга Олоҥхо институтун үлэһиттэрэ Кэбээйибит улууһун нэһилиэктэрин кэрийэр экспедиция тэринэн кэлэн элбэх информаннары кытта көрсөн, кэпсэтэн, фольклор арааһын хомуйан барбыттара. П. А. Ойуунускай убайбыт 130 сылын көрсө улахан форматтаах, 759 сирэйдээх, 260 экземплярдаах "Кэбээйи фольклора" диэн халыҥ кинигэни "Айар" кинигэ кыһатыгар бэчээттэннэ. Таһыгар Уваровскай мэтириэтэ 😄 ойууламмыт. Улуус администрацията нэһилиэктэргэ кинигэ бэлэхтээтэ. Кинигэ сүрэхтэниитигэр 1 Лүүчүн нэһилиэгин делегацията баран кыттыыны ылан кэллибит. Улууспут нэһилиэктэрэ суол ыраах, эрэйдээх диэбэккэ кэлбиттэр аҕай. Тиийэн Олоҥхо институтун үлэһиттэрин кытта көрүстүбүт, кэпсэттибит, санаа атастастыбыт, нэһилиэктэр эҕэрдэлэрин иһиттибит, хаартыскаҕа түстүбүт.
Мукучулар тэрээһини олох үчүгэйдик тэрийбиттэр. Тэрээһин үс түһүмэҕинэн буолла. II Лүүчүн нэһилиэгин олохтоохторо “Биэ уола Бэйбэльдьин тулаайах” олоҥхоттон быһа тардан туруордулар. Нэһилиэктэр институт үлэһиттэрин эҕэрдэлээтилэр, махтаннылар, бэлэх туттардылар, фольклорнай нүөмэрдэрин көрдүбүт, саха төрүт аһыттан бүлүүдэ аҕалан кэпсээтилэр, бүтэһигэр санаа атастаһыытын А.С. Сивцев ыытта. Нэһилиэктэр быыстапкаҕа араас оҥоһуктарын аҕалан туруордулар. Биһигиттэн Мария Алексеевна бэйэтин оҥоһуктарын туруорда 👍. Мария Семеновна анал сакааһынан улахан кинигэ форматынан торт оҥорбутун дьон-сэргэ сөхтө, хайҕаата аҕай 👍”.
Мукучу библиотекарьдарыгар улахан махтал, остуол бөҕө, мааны 👏👍[28.11, 19:11] Дария Алексеевна: Тэрээһин үрдүк таһымнаахтык ааста 👍
--
14.40.-14.50. - II Лүүчүн делегацията бэрт сэргэхтик кытынна.
III. ЛАМЫҤХА ЭБЭЭННЭРИН ФОЛЬКЛОРА
14.50.-15.10. - Сэбээн Күөл эбээн национальнай нэһилиэгин представителлэрэ Людмила Васильевна, Иннокентий Дмитриевич Бурцевтар дьиэ кэргэннэрэ бу түһүмэҕи сырдаттылар. Отой атын энергетикалаах түһүмэх ааста. Түмүгэр мустубут дьону барыларын сүһүөхтэригэр туруораннар һээдьэлээн тэйдилэр.
«Мукучу 2023с. Сэтинньи ый. Бу сүрдээх суолталаах, саамай наадалаах, тоҕоостоох кэмигэр суруллубут кинигэ буолар. Бэйэтэ чинчийии үөрэҕэр туһалаах нууччалы эттэххэ материал буолан таҕыста. Манна диэтэххэ бу эдэр эрчимнээх, сайдыылаах ыччаттарбыт үөрэтэр, чинчийэр экспедиция тэринэн сыл иһигэр бу үлүгэр киэҥ нэлэмэн Өлүөнэ эбэ уҥуор-маҥаар сытар түөлбэлэрдээх сири барытын кэрийэн, ону ааһан таба ыстаадатыгар тиийэ сылдьыбыттара бу хорсун быһыы. Киһи махтаныан эрэ сөп. Бу буолар былыргыны ааспыты умнуллубатын ситимниир. Хомойуох иһин, биһиги ийэлэрбит, эһээлэрбит маннык кэпсииллэрэ бобуулаах буоларыттан өссө элбэҕи билиэхпитин үгүс өттө хааллаҕа. Тоҕо диэн ыйытар буоллахха куттал, хаайыы, эрэпэриэссийэ эҥин уһуга этэ буоллаҕа. Холобура үксүбүт төрдүбүтүгэр ким кулубалаах, баайдаах, ойууннаах, утаканнаах этибит буоллаҕа. Норуот өстөөҕө буолумаары сабыллан хааллахпыт. Дьэ ол иһин өссө биирдэ тоҕоһолоон этэбин. Саамай наадалаах кинигэ чочуллан таҕыста. Инникитин да өссө эбии, салгыы суруллара буоллар диэн баҕа санаалаахпын. Аны бу түмсүүлээхпитин өссө биирдэ дакаастаатыбыт. Сэлиэнньэлэр хайа курдук суол мөлтөҕүн аахсыбакка, оннооҕор салайааччыларбыт эбэни туораан кэллилэр. Хайҕаллаах дьыала. Биһиги Кэбээйилэр уопсайынан да туруннахпытына кыах дьоммут буолбаат. Барытыгар дэгиттэр дьоннордоох. Онон өссө биирдэ, улууспут салалтата, Аҕа баһылыкпыт Уйбаан Уйбаанабыс бэйэтинэн ити чинчийээччилэри тиэйэ сылдьан үлэ бөҕөнү оҥорторбутугар чиэс бочуот. Культуура эйгэтин үлэһиттэрэ үрдүк сыанабылга үлэлэрэ көстөр. Уонна оттон манна диэтэххэ улуус, түөлбэ бары дьоно оҕолуун, кырдьаҕастыын түһүммүппүт кэрэхсибиллээх. Өссө төҕүл махтаныаххайыҥ бары кыттааччыларга. АЙМАКАНЬ! Миччэ уола Нэгиэ. Дьокуускай к.».
“Прошло классное историческое мероприятие 👏👍, спустя несколько лет, по воле судьбы мы оказались в презентации книги “Фольклор Кобяйского района” состоящей из 3–х частей в селе Мукучи! В первую очередь выражаем благодарность инициаторам проекта книги Главе МР «Кобяйский район (улус)» РС(Я) Ивану Ивановичу Левину, администрации района и молодым ученым якутского фольклора Олонхо СВФУ за выпуск этой бесценной книги для сохранения культуры, традиции, быта якутского и эвенского народов в столь кратчайший срок! Результат масштабной единой сплоченной усердной работы наяву свидетельствует сегодняшнее мероприятие! Всем информантам каждого наслега выражаем признательность за то, что они передают молодому поколению свои знания, обычаи и традиционный уклад быта и культуры, тем самым культура народа будет передаваться из поколения в поколения на многие годы!👏👍Организаторам сегодняшнего мероприятия, работникам культуры, администрации наслега, бибилиотекарям, специалистам школы, детского сада и всем жителям Мукучи выражаем благодарность и признательность за теплый прием, незабываемое театрализованное мероприятие, и конечно за вкусное угощение национальными блюдами со всех наслегов! Когда мы все едины, у всех у нас все получается! 🎯🎯🎯🌈🌈🌈☀️☀️☀️ Всем желаем бодрого здоровья дальнейшего процветания и благополучия нашего Кобяйского района!!!🙌🙌🙌. Семья Бурцевых Себян - Кюель”.
15.10.-15.25. Аһаҕас микрофоннаах санаа атастаһыытын түһүмэҕин “Кэбээйи улууһа/оройуона” муниципальнай тэриллии баһылыгын бастакы солбуйааччыта Сивцев Александр Сидорович дьоһуннаахтык салайда. Араас санаалары, этиилэри иһиттибит.
15.25.-15.30 - Түмүктүүр түһүмэх.
Кэбээйибит дьонун, норуотун баайа, нэһилиэстибэтэ үйэттэн үйэҕэ тарҕана туруо диэн эрэллээх, үтүө санаалаардаах түмүктээтибит.
Толору астаах остуол тэрээһинин Эдуард Захаров тэрийэн ыытта. Мукучу асчыт далбар хотуттара Гоголева Анна Ивановна, Кондакова Валентина Ивановна, Алексеева Евдокия Михайловна, Гуляева Анна Алексеевна уонна эдэр асчыттар Федорова Сардана Михайловна, Николаев Архан Иванович астаабыт минньигэс астарын, ыалдьыттарбыт-делегациялар аҕалбыт эриэккэс бүлүүдэлэрин үөрэ-көтө амсайдыбыт. Мукучу олохтоох администрацията (баһылык Левин Н.И.) учуонайдарга биир куул бөдөҥ Билиилээх Эбэ соботун бэлэх уунна.
Ити курдук сахалыы эйгэлээх тэрээһин өрө көтөҕүлүүлээхтик, дьон өйүгэр-санаатыгар, дууһатыгар хаалар гына буолан ааста.
Ия Николаевна ИМ,
Мукучу модельнай библиотекатын сэбиэдиссэйэ,
тэрийэр бөлөх чилиэнэ,
СӨ култууратын туйгуна
Россия суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ.
11.12.2023 сыл
Хаартыскалар, видеолар сигэлэрэ:
СЫҺЫАРЫЫ
“ПРЕЗЕНТАЦИЯ Кэбээйи фольклора” уо.д.а. ватсап бөлөхтөргө санаа атастаһыытыттан:
Попова Анна Петровна: Уважаемые коллеги, благодарю всех с успешным завершением мероприятия и за проделанную работу! Несколько месяцев готовились, и наконец увидели результат нашей совместной работы 🤗 Өрүү маннык бииргэ үлэлиэххэ. Олонхо олус үчүгэй этэ 👍🏻👍🏻👍🏻 Ия Николаевна, Каролина Борисовна, улахан махтал! 🙌🏻. Гости очень довольны 🙌🏻
Терехова Ирина Николаевна: Айан-сырыы ырааҕын аахсыбакка кыттыыны ылбыт бары нэһилиэктэргэ барҕа МАХТАЛ👏👏👏.
Обутова Мария Ивановна: 👏🏻Оннук бары маладьыастар, барыгытыгар махтал🏻.
Кудрина Каролина Борисовна: Кэлэн сүрдээх үчүгэй, үрдүк таһымнаах тэрээһини тэрийсэн, киэргэтэн барбыккытыгар махтал! Биир санаанан, биир тыынынан буолан ааста 🙏.
Жакипова Сардаана Константиновна: Үрдүк таһымнаах тэрээһини ыыппыккытыгар улахан махтал.🥰 Мастаах делегациятын аатыттан “Дайан” култуура үлэһиттэригэр махтанабыт, сыанаҕыт киэргэтиитэ, уот-күөс өттө бэртээхэй. Тото-хана аһаттылар 👍 Улахан махтал.
Обутова М.И.: 👏🏻👏🏻👏🏻Мастаахтарга уруй-айхал🏻. Ия Николаевна 😘 без слов от всего сердца 👍🏻🙏🏻🌷👏🏻.
Им Ия Николаевна: Бииргэ эҥэрдэһэн, сүбэлэһэн, биир тэҥ тэтиминэн айымньылаахтык үлэлээбит дьоммор: Анна Петровнаҕа, Анастасия Никифоровнаҕа, Мария Ивановнаҕа истиҥ махталбын куйаар 🌏нөҥүө тиэрдэбин. 📚сомоҕолуур күүстээх! Делегациялар бары хатыламмат кэрэ көстүүлэрэ, кэрэхсэтэр үлэлэрэ бүтүннүү холбоһон улууспут эриэккэһэ арыллар🌏😍. Һээдьэ туспа энергетикалаах түһүлгэ тэнийдэ.
Дьяконов Ариан Вадимович: Дорооболорун, тэрээһин бэркэ ааста👋 Мукучуларга махтал көрсүбүккүтүгэр🙌 Улахан үлэ барда, олоҥхону кытта аан бастаан үлэлээтим, элбэҕи биллибит учуонайдартан☝.️Аныгыскыга олох эрдэттэн этэр буолаарыҥ🙌. Мастаах кыттааччыларын нэһилиэк библиотеката аһаппытыгар махталбытын тиэрдэбит🙏. Инникитин да маннык түмсэн үлэлиэххэ.
Спиридонова Варвара Никифоровна: Ханнык баҕар тэрээһин улахан үлэттэн, үүрүүттэн-көтүүттэн, дьону кытта кэпсэтииттэн, ааттаһыттан, көрдөһүүттэн тахсар. Онон бу улахан Кинигэ сүрэхтэниитэ этэҥҥэ ааспытынан тэрийээччилэргэ Махтал буоллун!👏👏👏👍👍👍. Бырайыак ааптардара Руслан Николаевич, Марианна Тимофеевна, Сахая Даниловна, Лилия Николаевна уонна Анастасия Анатольевна! Эһиги бу сыралаах үлэҕитин түмүктээн маннык улахан суолталаах, дьоһуннаах кинигэҕитин таһааран бар дьоҥҥутугар кэтэһиилээх бэртээхэй кинигэҕитин бэлэх ууммут күҥҥүтүнэн итиитик- истиҥник эҕэрдэлээтэхпит буоллун! Кинигэ саха норуотун уус уран айымньытын- фольклорун бары өттүн хабан сурулунна, олус элбэх үһүйээннэр, номохтор, олоҥхоһуттар ааттара киирбиттэр. Дьэ, бу маны этэн эрдэхтэрэ- "Былыргыны былыт саппат", - диэн. Истиҥ махталбытын информаннарбытыгар эмиэ этэбит- эһиги тирэх буолаҥҥыт, кэпсээҥҥит, алтыһаҥҥыт бу кинигэ тахсарыгар күүс- көмө буолбуккутугар. "Маннык сиэдэрэй, көлүөнэттэн- көлүөнэҕэ бэриллэ, ааҕылла, кэпсэнэ турар дьоһуннаах кинигэ тахсыбытыгар үөрүүбүт уон төгүл үрдээтэ, инникигэ эрэлбит улаатта. Барыгытыгар эйэлээх, үгүс үөрүүлээх, кэрэ сырдык, дьоллоох- саргылаах олоҕу баҕарабыт, бука бары этэҥҥэ буолуҥ! Бу маннык этэн туран буолбут улахан киэҥ тэрээһини иилээн-саҕалаан, толкуйдаан-дьаһайан, орун-оннугар, ымпыгар-чымпыгар тириэрдэн, кэлбит ыалдьыттары, нэһилиэктэр делегацияларын көрсөн, кэпсэтэн ыыппыт коллегабытыгар Ия Николаевнаҕа барҕа махталбытын тириэрдэбит, эйэҕэс эҕэрдэ ыытабыт!🙌🙌🙌😘✊✊✊
Березовская Венера Николаевна: Оннук,эҕэрдэ👏🏻👏🏻👏🏻✊🏻 Торт супер👍🏼😍
Федорова Евдокия Ивановна: “Бүгүҥҥү тэрээһин үрдүк таһымнаахтык ааста, улууспут нэһилиэктэриттэн кэлбиттэр, кулууппут наһаа үчүгэйдик киэргэтиллибит, фойеҕа быыстапка тардыллыбыт, өбүгэлэрбит оҥорбут оҥоһуктарын аныгы да дьоннор сатыылларыттан улаханнык сөхтүм. Ордук Чагдалар оҥоһуктара, кылы, сиэли баһылаабыттара, сылгы тириитин имитэн, аттаран олбох оҥорбуттара, вышивканан кычым оҥорбуттара сонун, кыл сэлээппэ арааһа, кыл сөрүөлэр. Дьэ, биир дойдулаахтарым олоҥхоттон быһа тардан туруорбуттара олох фольклору баһылаабыттара көстөр, хайа да улахан сценаҕа туруон сөптөөх, бу тыаһа-ууһа сөп түбэһэрэ, таҥастара үчүгэйэ, Эдик олох абааһы оруолун артыыстан итэҕэһэ суох толордо. Уопсайынан эбээлэр түмсүүлэрин таҥаһа саба, сценарий бэркэ табыллыбыт диэн сыаналаатым. Фольклору улаханнык сэҥээрбэт этим да, табыллан оҥоһуллубут тэрээһин киһини сэргэхситэр эбит. Тэрээһин регламеннааҕа үчүгэй эбит, барыта чуолкай. Үөлээннээҕим Марина Комарова этэн-тыынан, дьалкыһытан бардаҕына олох эккэр-сииҥҥэр тиийэр”.
Сардана Попова Элгээйи: Кинигэни илиибэр тутуохпун, ааҕыахпын, чинчийиэхпин баҕардым: аҥардас бу ыстатыйаны ааҕан баран. Людмила Васильевна, Иннокентий Дмитриевич Бурцевтар дьиҥнээх табаҕа бэриниилээх дьоннор. Дойдуларын Сэбээн Күөл сайдарыгар, таба иитиитэ сүппэтин туһугар, дьон астаах, үлэлээх буолалларын туһугар сүрэхтэринэн-быардарынан ыалдьар дьон. Наһаа үчүгэй тэрээһин буолбут. Мукучу Аҕа баһылыгар Н.И. Левиҥҥа, тэрийэн ыыппыт Ия Николаевнаҕа махтал тылларын тиэрдэбит. Өссө да айымньылаах үлэҕит дьону-сэргэни сомоҕолуу, үөрдэ турдун, историческай кырдьыктар арыллан истиннэр, этэргэ дылы "без знания истории-нет будущего".